БОЗОРИ ТАШКИЛОТЊО ВА НАМУДЊОИ ОН.
02 10 2017 admin Пока нет комментариев
- Таърифи бозори ташкилотхо ва харидорон
- Хусусиятхои бозори молхои таъиноти саноати дошта
- Зарурати кабули карор оиди хариди молхои таъиноти саноатидошта
- Бозори фурушандахои мобайни
Таърифи бозори ташкилотхо ва харидорон
Бозори ташкилотхо аз истехсолкунандахо, точирон ва муассисахои давлатй иборат аст. Одатан иштирокдорони к,абули карор дар доираи ташкилот вазифахои мухталифро ичро мекунанд ва ба карори харид бо меъёрх,ои гуногун назар меафкананд. Агентх,ои таъминот ва харидхо хамчунин харидор аз номи ташкилот баромад карда бояд аз руи нишондотх,ои расмй, лимитхо (микдори муаяйни воситаи пешбинишуда) ва дигар талабхои ташкилоти хеш, амал намоянд. Ташкилотхо таклифхои мол ва хизматхоро мепурсанд ва шартномахои харидро тартиб медиханд.
Эхтиёчоти ташкилот ин чараёни кабули карор оиди харид аст аст. Мак,сад дар он аст, ки ташкилот талаботи мавчудаи худро муайян намуда ба аз берун харидани мол ва хизматхо шарх,у эзох медихад, манбаъхои онхоро дарёфт намуда навъх,ои мушаххаси молро аз молфи- ристхо аник, ва интихоб менамоянд.
Хусусиятхои бозори молхои таъиноти саноатй дошта
Бозори молх,ои таъйиноти саноатй дошта — ин мачмуи одамон ва ташкилотхо, харидорони молу хизматх,о буда бо мак,сади дар истех,соли молхои дигар, фурухтан, ба ичора супоридан, ба дигар истеъмолкунандагон гузориш кардан ва истифода бурдан харида мешавад. Сох,ах,ои асосй, ки дар бозори молх,ои таъйинотй саноатй фаъолият мебаранд, ин хочагии кишлок, саноат, сохтмон, наклиёт ва алока мебошад.
Дар андозаи номгуй мол ва гардиши пулй, бозори молх,ои таъйиноти саноатй нисбат ба бозори молх,ои талаботи умум, афзалият дорад. Он дорой чунин хусусиятх,ост:
1) дар он шумораи харидорон каманд. Фурушандаи молх,ои таъиноти саноатй чун одат бо шумораи ками харидорон кордор мебошанд. Масалан, муассиса метавонад х,амаи резинаи чархх,ои истех,солшударо ба як корхонаи калонтарини мошинсози фурушад, ё ба доираи ва- сеъи ширкатхои хизматрасонй ва ё ба дарандагони автомобилх,о фурушад;
2) Харидороне, ки шумораашон кам асту вале хачми харидашон калон мебошад. Дар чунин сохах,о аз хачми умумй фуруши махсулот кисми зиёдаш ба хиссаи якчанд корхонах,о рост меояд.
3) Таксимшавии чугрофии харидорон. Кисми зиёди харидорони молх,ои таъйиноти саноатй дар кишвар ба мингак,ах,ои иктисодии муайян так,сим шудаанд. Дар сох,ахои саноатй нафту газ, таксимшавии чугрофй бештар аён мегардад.
4) Талабот ба молх,ои таъйиноти саноатй аз руи андозаи талабот ба молхои истеъмоли умум муайян карда мешавад. Агар талабот ба молхои истеъмоли умум кам шавад, талабот ба молхои таъйиноти саноатии дар чараёни истехсолот истифода баранда хеле паст мефарояд.
5) Талабот ба молхои таъйиноти саноатй якбора иваз меёбад, яъне онхо нисбат ба мол ва хизматхри истеъмоли умум, одатан тезтар иваз меёбанд. Афзоиши молхои истеъмолй ба афзоиши бехудуди талабот ба мошинхову тачхизот, барои истехсоли онхо оварда мерасонанд.
6) Харидорони молхои таъйиноти саноатй — сохибкасбанд. Молхоро барои эхтиёчоти саноат, агентхои касбй тайёркардашуда мехаранд. Хамон кадар тавсифи харид барои эхтиёчоти истех,солот мураккаб бошад, барои кабули карори харид бештар шахсон иштирок мекунанд. Барои харидани молхои зарурй одатан комиссияи махсуси харид, ки дар он экспертхои техники ва намояндагони рохбарияти муассиса шомиланд, машгул мешаванд.
Зарурати кабули карор оиди хариди молхои таъиноти саноати
Дар чараёни харид харидорони молхои таъйиноти саноатй бо зарурияти кабули як катор карорхо, дучор меоянд. Шумораи карорхо ба вазъияти шароити харид вобаста мебошад.Чунин вазъият чахортост:
1) Хариди такрорй бидуни тагйирот ин вазъиятест, ки харидор ба супориши такрорй оиди хариди мол тагйирот намедарорад.
2)Хариди такрорй бо тагъирот — ин вазъиятест, ки харидор дар вакти пешниход намудани талабномаи такрорй мехохад нисбат ба тавсифоти техникии мол, нарх ва дигар шартхои молфиристй, тагъйирот илова намояд, ё ки молфиристхоро иваз намояд. Бештар талабномахо ба навъхои навтарини маводх,о, моделхои нави тачхизот ва маснуоти мукаммалкунанда, иваз карда мешаванд. Молфиристхои нав чунин вазъиятро хамчун имконияти пайдо намудани алокахои корй мехисобанд.
3) Харид барои халли масъалахои нав, ки дар назди ташкилот пайдо мешавад ва барои халли онхо бори аввал мол ва хизматхоро мехарад. Чунин вазъият ба молфирист имкониятхои навро мекушояд. Онхо харакат мекунанд, ки бо шумораи бештари шахсони бомасъулияти ташкилоту ширкатх,о, ба кабули карор оиди хариди мол алока намуда маъ- лумоти лозимиро пешкаш менамоянд то ки ондо таъсир расонанд. Хангоми харид барои халли масъалах,ои нав харидор бояд муайян намояд:
а) тавсифоти техникии мол;
б) х,удуди нарх;
в) вакт ва шартх,ои молфиристй;
г) андозаи талабнома;
д) доираи молфиристони пуриктидор;
з) молфиристи “интихобшуда”.
4) Хариди комплекта. Аксари харидорон афзал медонанд, ки проблемаро бо тарики мукаммалу комплекта яъне карорхои бисёри ал х,ида кабул накарда, хал намоянд. Масалан, ба чои он ки молх,оро ба таври алохддагй харида баъд онх,оро якчоя намоянд аз пудратчиёни куллй барои-таъмини мол пешниходоти мукаммалро талаб мекунанд. Пудрадчии куллй барои тадвили чузъх,ои алохида ва комплектатсияи он, масъул мебошад. Фуруши комплекта ду шакл дорад:
а) молсупоранда гурух,и молхои бо х,ам алокамандро мефур ушад (мисол, туш барои мичгон бо мукаламаш),
б) молсупоранда корхонаро, ки барои истехсоли мол ё хизмат- расони тайёр аст “ бо калидаш” мефурушад.
Бозори фурушандахои мобайнй чист?
Бозори фурушандахои мобайнй — ин мачмуи одамон ва ё ташкилотхое мебошанд, ки молро яклухт бо микдори зиёд харида сониян ба харидорон мефурушанд ё ба манфиати худ ба идора месупоранд. Бозори фурушандахои мобайнй даххо хазор муассисахои яклухтфурушй ва садхо хазор муассисахои чаканафуруширо дар бар мегирад.
Фурушандаи мобайнй аз кадом молфирист бо кадом нарх ва бо кадом шартхо харидани молро фикр кунад. Вале аз хама карори мухим ин карор дар бораи анвои (шумораи номгуихои он) мол, кадоме мавкеи фурушандаи мобайниро дар бозор муайян мекунад. Фурушандаи мобайнй интихоб карда метавонад:
1) навъхои молхое, ки руйхаташон махдуд (сарбаста) ва онхо молхои танхо як истехсолкунанда мебошанд;
2) хелхои пуру паймон — яъне бисёр будани номгуи молхои хам ному истехсолкунандагони гуногун;
3) хелхои васеъ — яъне шумораи намудхои молхои ба хамдигар вобаста хеле зиёд аст;
4) хелхои омехта — яъне молхои гуногуни ба хамдигар новобаста.
Аз хелхои молхои ба харидор пешкаш шуда хайати мизочони фурушандаи мобайнй, сохтори комплекси маркетинг, доираи молфиристон вобаста мебошад. Дар ширкатхои хурди хусуси ба интихоб ва хариди мол одатан худи сохибаш машгул мешавад. Дар ширкатхои калон ба харид мутахассисон сохаи таъминот машгул мешаванд.
Чараёни кабули карор оиди харид дар бозори фурушандахои мобайнй ба монанди чараёни амалкунандаи бозори молхои таъйиноти саноатй мегузарад.